Nghiên cứu vấn đề cục diện thay đổi chính trị của nước này từ trước đến nay luôn mang tính thách thức, bởi vì nó thường đột ngột, bí mật và khó dự đoán trước. Dù vậy, chúng tôi vẫn cần tìm hiểu vấn đề chính trị nước Nga, phân tích sự phát triển, biến đổi và tìm ra xu thế thay đổi của nó. Cuộc bầu cử Duma quốc gia năm 2007 và cuộc bầu cử tổng thống năm 2008 đã mang lại cho chúng tôi cơ hội và tư liệu rất tốt để quan sát cục diện thay đổi này.
Tháng 9 năm 2007, Viện nghiên cứu Nga, Đông Âu, Trung Á đã thành lập nhóm nghiên cứu với đề tài “Cuộc bầu cử Duma và tổng thống Nga”, triển khai công tác nghiên cứu, cuốn sách chính là thành quả nghiên cứu đề tài này. Vấn đề quan tâm chủ yếu của cuốn sách này là tiến hành phân tích cuộc bầu cử Duma quốc gia và bầu cử tổng thống, đồng thời thông qua những phân tích và phán đoán này để dự báo xu thế phát triển chính trị, kinh tế và ngoại giao của nước Nga trong tương lai. Hơn nữa, hai cuộc bầu cử nói trên không chỉ là cuộc bầu cử có ý nghĩa đơn thuần mà còn là sự sắp xếp chiến lược chính trị về quyền lực tối cao của các nhà cầm quyền Nga. Mặc dù sự sắp xếp chính trị mang ý đồ chiến lược của các nhà cầm quyền nước này, song những ý đồ chính trị này phải được xây dựng theo trình tự chính trị hợp pháp. Điều cần phải chỉ rõ là, Putin và Medvedev đã làm rất tốt, một mặt tất cả sự sắp xếp chính trị có độ khó cao đều tiến hành thuận lợi qua trình tự pháp luật hiện hành, một mặt tỉ lệ ủng hộ của người dân luôn ở mức cao cho thấy sự hậu thuẫn chính trị hùng hậu của Putin và Medvedev. Vấn đề mấu chốt là đã tạo ra được cặp bài trùng Medvedev và Putin, sự kết hợp chính trị và cơ cấu chính trị vô cùng độc đáo và tuyệt vời. Sự kết hợp chính trị này sẽ có ảnh hưởng vô cùng quan trọng đến tương lai của nước Nga và đáng để chúng ta quan tâm và nghiên cứu.
Putin là nhà chính trị kiệt xuất rất có trách nhiệm đối với đất nước, là người có tài năng tâm huyết chính trị, ôm ấp hoài bão chính trị và về một nước Nga lớn mạnh nhất chưa từng có trong lịch sử. Sự thay đổi chức vụ của Putin từ tổng thống xuống làm thủ tướng đã chỉ rõ 4 vấn đề rất quan trọng: Thứ nhất, Putin tôn trọng Hiến pháp Nga, không sửa đổi Hiến pháp để duy trì quyền lực tối cao; thứ hai, để hoàn thành sứ mệnh lịch sử đưa đất nước phục hồi và đi lên, Putin không ngại hạ thấp chức vụ từ tổng thống xuống làm thủ tướng để trực tiếp, chỉ huy tiến hành cải cách, tinh thần tự giác cao độ, thúc đẩy nước Nga phục hồi nhanh chóng; thứ ba, hạ thấp chức vụ cho thấy Putin không phải là người tham quyền cố vị mà là nhà chính trị rất có trách nhiệm với lịch sử; thứ tư, Putin kết hợp ban nhóm chính trị, kết hợp với các đối tác chiến lược có quyền lực tối cao cùng chí hướng để thực hiện sứ mệnh lịch sử của nước Nga.
Bộ đôi Medvedev và Putin là sự kết hợp hoàn hảo về thoả thuận chính trị giữa mục tiêu chiến lược và quyền lực tối cao. Trong đó sự kết hợp mục tiêu chiến lược là cơ sở nền tảng, sự kết hợp quyền lực tối cao thực chất chỉ là bộ khung của sự kết hợp nhóm Putin. Nếu đánh giá theo cuộc bầu cử Duma quốc gia và bầu cử tổng thống Nga thì có thể nói: Thứ nhất là đã đạt được mục tiêu Putin đề ra, tức là Đảng nước Nga thống nhất giành được trên 2/3 số ghế trong Duma quốc gia, thực hiện sự sắp xếp chiến lược quan trọng từ đỉnh cao của cơ quan lập pháp; thứ hai, Medvedev đắc cử tổng thống, Putin trở thành thủ tướng chính phủ, tạo ra bộ đôi Medvedev và Putin, thực hiện cuộc chuyển giao thuận lợi quyền lực tối cao nước Nga trong tay nhóm Putin, nhóm Putin vẫn nắm giữ chính trị và được người dân Nga công nhận. Medvedev trở thành lãnh tụ nhóm Putin, nhiều lần nhấn mạnh đã hoạch định chiến lược nước Nga, cần duy trì tính liên tục chính sách của nước Nga, nhưng chúng tôi có thể dự đoán, tổng thống Medvedev hoàn toàn có thể hoạt động và mang đặc trưng chính trị riêng, sẽ có khuynh hướng riêng, được Putin tán thành. Bởi vì, sự sắp xếp chính trị của Putin là cứng rắn chứ không mềm mỏng. Ở đây có 3 điểm đáng chú ý: Thứ nhất, Medvedev là nhân vật chính trị hiểu rõ nhất chính sách của Putin, trực tiếp tham gia xây dựng kế hoạch Putin; thứ hai, Medvedev là nhân vật chính trị được Putin tin cậy nhất và có khả năng thực hiện chiến lược và chính sách của Putin; thứ ba, Putin không muốn lãng phí thời kì quá độ, không muốn ảnh hưởng xấu đến tính hợp pháp của nguồn hậu thuẫn chính trị.
Tất nhiên, nước Nga trong thời gian tới còn phải đối mặt với hàng loạt những vấn đề và thách thức. Nhìn vào tình hình chung, điều cần phải chỉ ra là, vấn đề lớn nhất của nước Nga lại đến từ chính nội bộ nhóm Putin, đến từ mâu thuẫn trong nhóm, ngoài ra còn phải xem ảnh hưởng từ những mâu thuẫn không thể tránh khỏi của nhóm không cùng lợi ích với nhóm Putin trong nước Nga.
Nước Nga đang trên đường phục hồi. Trong tiến trình này, Nga ngày càng tận dụng những nhân tố về chính trị, kinh tế, văn hoá trong lịch sử nước mình. Nói cách khác, chính sách nước Nga ngày càng mang những nét đặc trưng rất Nga. Nhưng lịch sử nước này có truyền thống bài xích đối với nền kinh tế thị trường, song hy vọng truyền thống này sẽ không ảnh hưởng đến bước phát triển hơn nữa về nền kinh tế Nga. Trong lịch sử, Nga luôn hy vọng giải quyết các vấn đề về phát triển kinh tế, xã hội bằng phương thức phi thị trường, nhưng nếu muốn phát triển hiệu quả, bền vững thì nước này cần phải tận dụng và giải phóng hiệu quả các nhân tố của kinh tế thị trường, xây dựng toàn diện cơ chế kinh tế thị trường, như vậy kinh tế đất nước mới phát triển lành mạnh. Bởi vì áp dụng phương thức phát triển cưỡng chế kinh tế phi thị trường tạm thời có thể phát triển nhanh nhưng về lâu dài sẽ suy giảm. Hơn nữa sự phát triển nhanh được thúc đẩy bởi thể chế mệnh lệnh hành chính không thể che lấp hàng loạt vấn đề phát triển kinh tế sâu rộng. Điểm này rất đáng để cho các nhà cầm quyền nước Nga quan tâm, tránh lặp lại sai lầm.
Cuốn sách này được chia làm 3 phần, phần 1 chủ yếu tìm hiểu tiến trình bầu cử Duma quốc gia Nga năm 2007 và cuộc bầu cử tổng thống Nga năm 2008. Phần này có 3 chương: Chương 1 bàn về tình hình chính trị Nga trước bầu cử, chương 2 miêu tả tiến trình bầu cử Duma quốc gia khoá V, chương 3 đánh giá quá trình tiến hành bầu cử tổng thống khoá V. Điều cần phải chỉ ra là nhiệm vụ chủ yếu của phần này, thuật lại tiến trình bầu cử Duma quốc gia và bầu cử tổng thống Nga, không những vậy, nét tiêu biểu của phần này là thông qua miêu tả hai cuộc bầu cử trên tiến hành phân tích chiến lược, sách lược tranh cử của các đảng phái chính trị nhất là sự sắp xếp chiến lược của nhà cầm quyền. Phần này giúp độc giả có thông tin và hàm ý chính trị khách quan, toàn diện, chính xác về hai cuộc bầu cử trên.
Phần 2 trình bày về con đường của Putin và những vấn đề liên quan, phần này gồm có 3 chương. Chương 4 trình bày về nguồn lực chính trị của Putin, chương này chủ yếu trả lời câu hỏi cơ bản, đó là vì sao Putin và Medvedev có thể giành thắng lợi to lớn, vững chắc trong hai cuộc bầu cử trên. Chương này nối tiếp chương trước và gợi mở cho chương sau, nghĩa là trả lời các câu hỏi trong phần 1, vừa tạo cơ sở để cuốn sách tiếp tục đi sâu tìm hiểu các vấn đề. Chương 5 trọng tâm phân tích và tổng kết “kế hoạch Putin”, nội dung của chương chủ yếu đề cập vấn đề chiến lược phát triển quan trọng của nước Nga, cố gắng chỉ ra sự sắp xếp và ý đồ chiến lược của Putin. Chương 6 bàn về cơ chế chính trị và cơ chế quyền lực tối cao thực hiện “kế hoạch Putin”, tức vấn đề “bộ đôi Medvedev và Putin”, đây là vấn đề hạt nhân, trọng tâm của cuốn sách này. Thực tế bộ đôi Medvedev và Putin đã xác định sự phát triển trong tương lai của nước Nga. Đồng thời bản thân vấn đề bộ đôi này chính là vấn đề lớn nhất nước Nga phải đối mặt trong thời gian tới, bởi vì cơ chế chính quyền này chưa từng có trong lịch sử nước Nga, mà đã là chưa từng có thì không thể học tập kinh nghiệm trước đó, cần phải mày mò, mà mày mò thì sẽ phải gặp rất nhiều vấn đề khó khăn. Do đó, chúng ta cần phải tiến hành phân tích tổng thể nhân tố bất lợi và có lợi trong cơ chế, chiến lược phát triển hiện tại và trong thời gian tới của nước Nga, để đưa ra kết luận phù hợp với tình hình thực tế nước Nga trong mức giới hạn cao nhất có thể.
Phần 3 chủ yếu bàn về hàng loạt vấn đề và thách thức chính trị nước Nga. Phần này gồm 4 chương, chương 7 bàn về cơ chế quan liêu trong phát triển chính trị Nga, nói cách khác, chiến lược phát triển nước Nga xây dựng sẽ được thực hiện thông qua cơ chế chính trị như thế nào và vấn đề hiệu quả thể chế quan liêu nước Nga, nước Nga giải quyết vấn đề tham nhũng tương đối nghiêm trọng ra sao? Chương 8 tập trung vào các vấn đề và thách thức tồn tại trong quá trình phát triển kinh tế xã hội Nga, bởi vì nhiệm vụ chủ yếu trong thời gian tới của nước Nga là giải quyết vấn đề phát triển.
Trong khi giải quyết vấn đề phát triển, nước Nga sẽ phải đối mặt với vấn đề kinh tế, xã hội như thế nào? Giải quyết ra sao? Đây đều là những vấn đề hết sức quan trọng. Chương 9 bàn về tình hình quốc tế khó khăn và xu thế phát triển chính sách mà nước Nga phải đối mặt trong quá trình phát triển, bởi vì Nga là một nước lớn, sự phát triển và thay đổi tình hình thế giới đều ảnh hưởng đến nước này.
Bạn đọc có thể tìm cuốn sách theo ký hiệu xếp giá: 923/ TRI
Vị trí: kho sách Chuyên khảo tầng 2 - Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên.
Mời bạn đón đọc.
Nguồn: http://www.sachbaovn.vn
TTHL